Książka sytuuje się w obszarze leksykologii historycznej. Autorka szczegółowo analizuje w niej słownictwo z zakresu handlu w ważnym dziejowo i gospodarczo okresie historii Polski, czyli w czasie wkraczania i szybkiego rozwoju nowego sposobu gospodarowania – kapitalizmu. Niesione przez ten system zmiany wymagały także pewnych modyfikacji w systemie leksykalnym, dostosowujących zasób słownictwa do nowych potrzeb.
Autorka starała się ukazać rzeczywiste potrzeby społeczne i zasób słów faktycznie będących w użyciu (a nie tylko „żyjących” w słownikach). Dlatego jako podstawę materiałową pracy przyjęła prozatorskie teksty literackie Bolesława Prusa, w których pisarz podejmował aktualne problemy społeczne, a jednocześnie, zgodnie z tendencjami literatury drugiej połowy XIX wieku, realizował idee realizmu, maksymalnie zbliżając fabułę i język do rzeczywistości.
Książka jest próbą usytuowania używanego przez pisarza zasobu słownictwa handlowego w całym jego leksykonie, ukazania miejsca w tym leksykonie, a także skonfrontowania Prusowego słownictwa handlowego z XIX-wieczną leksyką handlową notowaną przez słowniki języka polskiego.
Walory książki docenił jej recenzent – prof. dr hab. Bogdan Walczak: „W pracy Alicji Pihan-Kijasowej nie dostrzegam żadnych słabszych stron (jest to bez wątpienia jedna z najlepszych pozycji historycznojęzykowych, jakie zdarzyło mi się opiniować do druku w ostatnich latach)”.
Książka może zainteresować nie tylko historyków języka polskiego i leksykologów, ale także nauczycieli i uczniów szkół średnich oraz ludzi biznesu i dziennikarzy jako przyczynek do poznania rozwoju polskiego słownictwa z zakresu handlu – ważnej dziedziny działalności gospodarczej.
Prof. dr hab. Alicja Pihan-Kijasowa jest pracownikiem Instytutu Filologii Polskiej UAM, w Zakładzie Lingwistyki Antropologicznej. Bada dzieje języka polskiego, szczególnie polszczyzny Kresów Wschodnich, oraz zajmuje się historią leksyki. Jest też mocno zaangażowana w działalność Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk W latach 2005-2011 była głównym redaktorem wydawnictw PTPN, a od 2011 roku jest wiceprezesem Towarzystwa.
Jest miłośniczką kotów; ma ich zwykle od 3 do 5. Zgromadziła też dużą kolekcję ich figurek.
Spis treści
Wstęp
Utwory Bolesława Prusa jako źródło materiału
Jak kształtował się handel na ziemiach polskich
Struktura formalno-znaczeniowa pola tematycznego HANDEL
Nazwy czynności i transakcji handlowych
Nazwy miejsc dokonywania transakcji handlowych
Nazwy osób związanych z handlem
Określenia związane z rozliczeniami handlowymi
Określenia związane z kosztami towaru / transakcji handlowej
Nazwy środków płatniczych / papierów wartościowych
Określenia związane z gospodarowaniem pieniędzmi / majątkiem
i efektami gospodarowania
Nazwy przedmiotu handlu i jego oznakowania
Nazwy wyposażenia i wystroju obiektu handlowego
Nazwy jednostek miar i wag używanych w handlu
Określenia związane z rozpowszechnianiem informacji o towarze
Varia
Słownictwo handlowe Prusa w historii języka i historii gospodarczej
Nazwy czynności i transakcji handlowych
Nazwy miejsc dokonywania transakcji handlowych
Nazwy osób związanych z handlem
Określenia związane z rozliczeniami handlowymi
Określenia związane z kosztami towaru / transakcji handlowej
Nazwy środków płatniczych
Określenia związane z gospodarowaniem pieniędzmi / majątkiem
Słownictwo handlowe Prusa na tle polszczyzny XIX wieku
Frekwencja słownictwa handlowego w tekstach Prusa
Zakończenie
Literatura przedmiotu
Aneksy
Aneks I. Notacje leksykograficzne
Aneks II. Słownictwo nienotowane w źródłach leksykograficznych
Aneks III. Lista rangowa
Aneks IV. Rozmieszczenie słownictwa handlowego w tekstach
Słownik
Zasady opracowania słownika
Słownik
Trade Vocabulary in the Prose of Bolesław Prus (against the Background
of the 19th-Century Trade Lexis). Studies (Summary)
Indeks jednostek językowych